مطالعه فیلوژنتیک برخی از گونه‌های بادرشبو با روش پلی‌مورفیسم DNA

مقدمه: جنس Dracocephalum در ایران دارای 8 گونه علفی معطر است و نه تنها به عنوان سبزی معطر در تهیه غذا به کار می‌رود بلکه در گیاه درمانی برای رفع سوء هاضمه کاربرد وسیعی دارد. گونه‌های مختلفی از این جنس با نام بادرشبو یا وارشبو در عطاری‌ها به فروش می‌رسد. در کشور ژاپن تنها یک گونه آورده شده از چین موجود است که کاربرد درمانی ندارد و به عنوان گیاه زینتی کاشته می‌شود. هدف: هر چند بررسی‌هایی روی فیلوژنی این جنس با دیگر جنس‌های نزدیک انجام شده اما تاکنون مطالعه‌ای روی ارتباط انسابی گونه‌های مختلف این جنس صورت نگرفته است. در این مطالعه ارتباط فیلوژنتیک میان برخی از گونه‌های جنس Dracocephalum با روش تزاید تصادفی DNA چند شکلی (پلی‌مرف) مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی: فاصله ژنتیک به منظور ترسیم نمای کلادوگرام برای گونه‌هایی که ارتباط انسابی نزدیکی دارند محاسبه شده است. برای تایید مطالعه فیلوژنی ردیابی ترکیبات اصلی موجود در سطح برگ گونه‌های مذکور در استخراج ترکیبات فرار با اتر و با روش کروماتوگرافی گازی صورت پذیرفته است. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که فاصله ژنتیک میان نمونه‌های مختلفی از D. kotschyi - گونه انحصاری ایران - بسیار ناچیز است. این نزدیکی در میان نمونه‌های مختلفی از گونه D. arguense بومی شرق آسیا نیز به طور مشخصی به چشم می‌خورد. D. subcapitatum بومی ترکمنستان ارتباط انسابی نزدیکی با گونه D. kotschyi دارد. ردیابی لیمونن – 10- آل در دو گونه مذکور و کموتایپ متفاوت آنها از گونه D. arguense نیز موید نظریه فوق است. نتیجه‌گیری: نمونه‌های گونه D. kotschyi قرابت ژنتیکی نزدیکتر و نیز مارکرهای کموتاگزونومیک شبیه‌تری با گونه D. subcapitatum دارا هستند در حالی‌که نمونه‌های D. arguense از نظر کموتاگزونومی و فیلوژنی با دو گونه قبلی تفاوت واضحی دارند.